Các dân tộc thiểu số ở khu vực này thường có nền văn hóa độc đáo và phong phú, với những truyền thống lịch sử, tín ngưỡng, phong tục tập quán và ngôn ngữ riêng biệt. Đó là những tiếng Cồng chiêng của người Mường; khèn, sáo Mông; điệu xòe Thái; múa của người Hà Nhì hay điệu then đàn tính của người Tày; nhảy sạp của người Khơ Mú… Nhạc cụ và điệu nhạc truyền thống của các dân tộc vùng Tây Bắc là một phần quan trọng của văn hóa địa phương, góp phần làm phong phú văn hóa của cả nước. Điển hình như những tiết tấu của điệu then đàn tính, kèn đingbu, trống xòe hay dù cày và những điệu múa đặc sắc của các dân tộc. Nghệ thuật dân gian của các dân tộc vùng Tây Bắc rất đa dạng và phong phú, bao gồm các hoạt động nghệ thuật như múa, hát, vẽ, điêu khắc và chạm trổ… Tất cả tạo nên một không gian văn hóa đa dạng bản sắc của cộng đồng các dân tộc anh em đang sinh sống ở vùng Tây Bắc. Mỗi dân tộc một nét văn hóa, tín ngưỡng khác nhau tạo nên sự độc đáo riêng biệt của mảnh đất này.
Phần thi vòng xòe sáng tạo tại Lễ hội “Mùa hoa Ban” thành phố Sơn La năm 2023. Ảnh: TTXVN
Đặc biệt “Lễ hội hoa ban” hàng năm diễn ra vào tháng 3 tại Sơn La và Điện Biên đã trở thành thương hiệu nhằm quảng bá, tôn vinh, giữ gìn và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống có từ lâu đời của các dân tộc anh em vùng Tây Bắc thu hút du khách trong nước và quốc tế.
Để giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa đặc trưng của các dân tộc vùng Tây Bắc, trước hết phải:
- Tôn trọng và bảo tồn di sản văn hóa: Điều quan trọng nhất là tôn trọng và bảo tồn di sản văn hóa của các dân tộc, Nhà nước và các tổ chức cần hỗ trợ cho việc tổ chức các hoạt động, sự kiện, các triển lãm và các chương trình giáo dục để khuyến khích những người trẻ tuổi có thể truyền lại những giá trị và di sản văn hóa cho các thế hệ sau này.
- Tổ chức các hoạt động giáo dục: Việc giáo dục là cần thiết để đảm bảo rằng các thế hệ trẻ được tìm hiểu và hiểu về văn hóa của dân tộc vùng Tây Bắc. Việc học tập và nghiên cứu cũng giúp cho các nhà nghiên cứu và các chuyên gia có thể tìm hiểu và đưa ra các giải pháp để bảo tồn và phát triển bản sắc văn hóa của các dân tộc.
- Hỗ trợ cho các nghệ nhân: Các nghệ nhân và thợ thủ công là những người giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa của dân tộc. Do đó, chúng ta cần hỗ trợ cho các nghệ nhân và thợ thủ công bằng cách cung cấp nguồn tài nguyên và đào tạo nghề để giúp họ có thể tiếp tục sản xuất các sản phẩm truyền thống và bảo tồn di sản văn hóa của dân tộc.
- Phát triển du lịch văn hóa: Du lịch văn hóa là một cách để khuyến khích sự phát triển kinh tế và bảo tồn văn hóa của dân tộc. Nhà nước và các tổ chức cần hỗ trợ để phát triển du lịch văn hóa trong khu vực này, bằng cách cung cấp các dịch vụ, hỗ trợ kinh phí cho các doanh nghiệp du lịch và xây dựng các cơ sở hạ tầng để phát triển du lịch, trong đó có du lịch cộng đồng (homestay).
