Được hình thành từ những năm đầu thế kỷ 20, với hơn 2.000 loài hoa kiểng khác nhau được trồng trên diện tích hơn 500 ha, thành phố Sa Đéc, tỉnh Đồng Tháp được mệnh danh là một trong những vựa hoa kiểng nổi tiếng của khu vực miền Tây Nam Bộ.
Theo từng giai đoạn lịch sử, làng hoa Sa Đéc có những bước thăng trầm, nhưng luôn tạo công ăn việc làm cho người lao động có cuộc sống ổn định tại quê nhà, giải quyết bài toán khó cho nhiều địa phương “ly nông bất ly hương”. Làng hoa Sa Đéc không chỉ là nơi sản sinh ra các nghệ nhân, thợ giỏi, tạo ra những sản phẩm đặc trưng, độc đáo tỉnh Đồng Tháp nói chung và thành phố Sa Đéc nói riêng, mà còn là nơi học hỏi, trao đổi chia sẻ kinh nghiệm, hỗ trợ lẫn nhau trong sản xuất, góp phần phát triển, tăng thu nhập cho cuộc sống người dân sở tại. Làng hoa quy tụ cả trăm hộ gia đình canh tác sản xuất, các doanh nghiệp giữ vai trò liên kết bao tiêu sản phẩm, kết hợp quảng bá thương hiệu, du lịch ẩm thực, du lịch sinh thái miệt vườn, thu hút đông khách tham quan, từ đó mà bà con được hưởng lợi từ nghề. Có những đóng góp tích cực trong quá trình phát triển kinh tế, xã hội, giữ gìn bản sắc văn hóa, đóng góp cho phát triển du lịch và tạo dựng hình ảnh con người đất Sen hồng.
Mặc dù vậy, hiệu quả kinh tế, xã hội và doanh thu của làng hoa Sa Đéc vẫn chưa tương xứng với tiềm năng, vẫn tồn tại một số hoạt động chưa ổn định, quy mô sản xuất có chiều hướng bị thu hẹp. Sức tiêu thụ kém, một số hộ nông dân sản xuất gần như ngừng hoạt động canh tác do khó tìm đầu ra cho sản phẩm. Người dân không sống được bằng nghề nên không còn mặn mà với nghề. Thống kê sơ bộ cho thấy có 65% người dân ở làng hoa kiểng Sa Đéc vẫn chưa có hiểu biết nhiều về thương mại điện tử, cộng với sức ỳ, ngại đổi mới là một cản trở lớn khi áp dụng thương mại điện tử.
Trong thời hội nhập kinh tế quốc tế, mối liên hệ giữa phát triển làng hoa Sa Đéc với xây dựng nền văn hóa và con người cần phải được đánh giá là nhiệm vụ cơ bản và lâu dài để phát triển. Trong khi đó, vấn đề phát triển làng hoa chưa gắn với mục tiêu phát triển con người nghĩa tình chưa được quan tâm đúng mức. Đội ngũ nghệ nhân, thợ giỏi đang dần mai một, ô nhiễm môi trường, kết cấu hạ tầng và dịch vụ phục vụ sản xuất chưa đồng bộ… Nhiều hộ dân làm nghề ở làng hoa sa Đéc không mặn mà với việc làm thương hiệu, phương thức sản xuất thủ công, lối kinh doanh riêng lẻ, sự gắn kết giữa các hộ dân trong làng hoa Sa Đéc chưa cao, mạnh ai nấy làm, ít làng nghề có đại diện đứng ra làm đầu mối thu mua sản phẩm, giao thương với bên ngoài và đại diện pháp lý cho làng nghề.
Giải pháp nâng cao vị thế làng hoa kiểng Sa Đéc.
Định hướng cho giải pháp phát triển làng hoa Sa Đéc, Ban Thường vụ Đảng bộ tỉnh Đồng Tháp đã ban hành Nghị quyết số 02-NQ/TU về phát triển kinh tế, xã hội thành phố Sa Đéc đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030 với mục tiêu xây dựng thành phố Sa Đéc là đô thị mang bản sắc hoa, phấn đấu đưa Sa Đéc trở thành đô thị loại I vào năm 2030. Hội đồng nhân dân thành phố Sa Đéc cũng ban hành Nghị quyết số 04/2020/NQ-HĐND về kế hoạch phát triển kinh tế, xã hội giai đoạn 2021-2025 về phát triển làng hoa kiểng kết hợp du lịch cộng đồng. Đặc biệt, xây dựng và phát triển làng hoa Sa Đéc như một thương hiệu văn hóa đặc trưng trong khu vực miền Tây Nam Bộ.
Trong những năm qua, lãnh đạo tỉnh Đồng Tháp nói chung và thành phố Sa Đéc nói riêng luôn xác định trọng tâm công tác thực hiện nông nghiệp đô thị Sa Đéc là phát triển làng hoa kiểng Sa Đéc cả về diện tích canh tác, chủng loại, số lượng và chất lượng, do đó đã chỉ đạo triển khai thực hiện nhiều dự án, kế hoạch nhằm mục tiêu phấn đấu xây dựng khu sản xuất hoa kiểng kết hợp với tham quan du lịch trải nghiệm, tổ chức quy hoạch lại vùng chuyên canh sản xuất hoa kiểng phù hợp với tốc độ phát triển kinh tế xã hội hiện nay.
Theo lộ trình thực hiện đề án, những hộ nông dân trồng hoa kiểng được chính quyền thành phố Sa Đéc hỗ trợ kinh phí, tư vấn, đào tạo áp dụng các biện pháp khoa học kỹ thuật trong gieo trồng để dễ dàng chuyển đổi mô hình canh tác sản xuất phù hợp với điều kiện hiện nay. Nghiên cứu đầu tư thí điểm các mô hình sản xuất hoa kiểng sử dụng giống mới đáp ứng được nhu cầu thị trường, nghiên cứu quy trình sản xuất theo công nghệ cao, hướng tới xuất khẩu hoa kiểng ra nước ngoài. Thường xuyên mở các lớp tập huấn, đào tạo ngắn hạn cho người dân sản xuất hoa kiểng đối với các quy trình sản xuất giống cây mới, theo dõi những loại giống hoa kiểng mới được người trồng hoa kiểng du nhập về, đồng thời hướng dẫn những thủ tục đăng ký vào danh mục khi cần thiết. Vận động và tạo điều kiện để các đơn vị hoạt động trên lĩnh vực hoa kiểng, Hội sinh vật cảnh, Hợp tác xã hoa kiểng Tân Quy Đông và các Tổ hợp tác hoa kiểng xã Tân Khánh Đông, phường Tân Quy Đông, các cơ sở sản xuất kinh doanh hoa kiểng trên địa bàn đầu tư nâng cấp mở rộng quy mô, phát triển thêm dịch vụ du lịch, mở các “Homestay”, và có liên kết với nhau tạo nên thế cạnh tranh bền vững, làm hạt nhân phát triển cho toàn vùng. Từng bước đã hình thành nhiều mô hình sản xuất hoa kiểng kết hợp với tham quan du lịch trải nghiệm trồng hoa kiểng như Cánh đồng Hoa Hồng, Vườn kiểng Ngọc Lan, Happy Land Hùng Thy, Sa Nhiên Garden, Homestay ngôi nhà Hoa Ếch… có tín hiệu khả quan.
Phối hợp đồng bộ để phát triển toàn diện.
Song song việc phát triển sản xuất, ngày càng có nhiều đơn vị kinh doanh dịch vụ hoa kiểng hoạt động với quy mô lớn đã góp phần tăng thu nhập cho nông dân, tạo đà phát triển dịch vụ du lịch làng Hoa kiểng Sa Đéc.
Ngành chuyên môn tiếp tục nghiên cứu, đưa ra những phương pháp sản xuất theo công nghệ mới, xây dựng quy trình sản xuất cho từng loại hoa kiểng cụ thể, sử dụng các loại phân bón, thuốc bảo vệ thực vật thân thiện với môi trường, không ảnh hưởng đến sức khỏe con người. Các đơn vị có chức năng thường xuyên kiểm soát các cửa hàng kinh doanh thuốc bảo vệ thực vật, kịp thời xử lý các loại phân bón, thuốc bảo vệ thực vật không được lưu thông trên thị trường, gây hại đến sản xuất của người trồng hoa kiểng, tạo môi trường thông thoáng lành mạnh trong sản xuất và đời sống.
Để tạo đầu mối tiêu thụ sản phẩm một cách bền vững, lãnh đạo thành phố Sa Đéc phối hợp với trung tâm thương mại hoa kiểng Đồng Tháp làm đầu mối, kết nối giao thương, mua bán, trao đổi các loại hoa kiểng trong và ngoài nước, làm đầu mối tiêu thụ sản phẩm hoa kiểng ở làng hoa Sa Đéc. Ký kết mua bán tiêu thụ sản phẩm với các hợp tác xã, tổ hợp tác hoạt động trên lĩnh vực hoa kiểng.
Hoạt động xúc tiến thương mại sản phẩm làng hoa Sa Đéc cũng được chú trọng qua công tác thường xuyên tổ chức cũng như tạo điều kiện cho các cơ sở, doanh nghiệp làng nghề tham gia các hội chợ, triển lãm sản phẩm làng hoa, thực hiện các chính sách hỗ trợ điều tra, khảo sát, nghiên cứu thị trường, xây dựng hệ thống thông tin nhằm giới thiệu, quảng bá sản phẩm làng nghề mang nét văn hóa đặc trưng và hình ảnh con người Sa Đéc, xây dựng thương hiệu, sở hữu trí tuệ đối với làng nghề, doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh làng nghề.
Với tiềm năng và sự nỗ lực của lãnh đạo và người dân thành phố Sa Đéc, làng hoa Sa Đéc sẽ trở thành điểm du lịch hấp dẫn đối với du khách trong và ngoài nước trong tương lai với danh xưng “Thủ phủ hoa của miền Tây Nam Bộ”.
