Trước thực trạng đất nhà văn hoá bị người dân lấn chiếm, xây dựng trái phép và để nâng cao hiệu quả sử dụng nhà văn hoá cộng đồng sau sáp nhập thôn khóm tại thị trấn Bến Quan, huyện Vĩnh Linh, Quảng Trị, dưới đây là một số giải pháp tháo gỡ và đề xuất, để việc thi hành pháp luật trong xử lý vi phạm hành chính lĩnh vực đất đai, trật tự xây dựng và nâng cao hiệu quả sử dụng nhà văn hoá cộng đồng.
Trước hết, cần tăng cường công tác quy hoạch và quản lý đất công, đảm bảo ranh giới sử dụng đất của nhà văn hóa được xác định rõ ràng, minh bạch, tránh những khoảng trống pháp lý tạo điều kiện cho hành vi lấn chiếm. Chính quyền địa phương phải thực hiện thanh tra, kiểm tra định kỳ, kịp thời phát hiện và xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm theo đúng quy định pháp luật. Cần cưỡng chế tháo dỡ công trình trái phép và áp dụng chế tài nghiêm minh để ngăn chặn tái phạm.
Bên cạnh các biện pháp hành chính, cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền, nâng cao ý thức trách nhiệm của người dân, giúp cộng đồng nhận thức rõ vai trò của nhà văn hóa trong đời sống xã hội, từ đó tự giác bảo vệ không gian sinh hoạt chung. Chính quyền có thể huy động sự tham gia của các đoàn thể, tổ chức xã hội trong giám sát, phát hiện và phản ánh vi phạm, góp phần tạo sự đồng thuận cao trong cộng đồng.
Xử lý dứt điểm tình trạng lấn chiếm nhà văn hóa không chỉ là trách nhiệm của chính quyền mà còn cần sự chung tay của toàn xã hội. Khi mỗi người dân đều ý thức được trách nhiệm bảo vệ tài sản công, các thiết chế văn hóa sẽ thực sự phát huy được giá trị, trở thành trung tâm kết nối và lan tỏa văn hóa lành mạnh trong cộng đồng.
Liên quan đến việc hộ ông C.V.Q lấn chiếm và xây dựng trái phép trên đất nhà văn hoá khóm Ngã tư (cũ), Luật sư Đào Văn Thái, Công ty Luật Khởi Minh cho biết: “Lấn đất, chiếm đất là hành vi bị nghiêm cấm trong lĩnh vực đất đai. Do đó, khi phát hiện hộ gia đình, cá nhân, tổ chức có hành vi xây dựng công trình trái phép thì UBND cấp xã hoặc người có thẩm quyền phải xác minh tình tiết của vụ việc vi phạm. Thực hiện công tác tuyên truyền, vận động để người vi phạm dừng, chấm dứt hành vi vi phạm và khắc phục hậu quả do hành vi vi phạm gây ra hoặc thực hiện các biện pháp khắc phục như tự nguyện tháo dỡ. Đối với trường hợp trên, UBND thị trấn Bến Quan đã thông báo cho hộ dân thực hiện việc tháo dỡ công trình vi phạm, tuy nhiên đến nay hộ dân vi phạm chưa thực hiện việc tháo dỡ. Căn cứ Điều 58 Luật Xử lý vi phạm hành chính, khi phát hiện hành vi vi phạm hành chính thuộc lĩnh vực quản lý của mình, người có thẩm quyền đang thi hành công vụ phải kịp thời lập biên bản vi phạm hành chính. Do đó, UBND thị trấn Bến Quan cần tiến hành lập biên bản vi phạm hành chính để có cơ sở ban hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính liên quan đến hành vi lấn, chiếm đất công. Trường hợp cá nhân, tổ chức bị xử phạt vi phạm hành chính không tự nguyện chấp hành quyết định xử phạt thì tổ chức thực hiện việc cưỡng chế thi hành quyết định xử phạt”.
Bên cạnh các biện pháp tăng cường công tác quản lý và phương án xử lí về hành vi vi phạm lấn chiếm, xây dựng trái phép trên đất nhà văn hoá, để nâng cao hiệu quả sử dụng nhà văn hoá cộng đồng sau sáp nhập, dưới đây là một số đề xuất cho địa phương:
Xây dựng mô hình hoạt động linh hoạt, phù hợp với nhu cầu thực tế
• Khảo sát nhu cầu người dân: Xác định nhóm đối tượng chính sử dụng nhà văn hóa (người cao tuổi, thanh niên, trẻ em…) để thiết kế hoạt động phù hợp.
• Quy hoạch không gian đa năng: Chia không gian thành các khu vực riêng biệt như phòng hội thảo, phòng đọc sách, khu vui chơi cho trẻ em, khu tập luyện thể thao.
Đa dạng hóa hoạt động để thu hút cộng đồng
• Hoạt động văn hóa - nghệ thuật: Tổ chức các câu lạc bộ văn nghệ, biểu diễn nghệ thuật truyền thống; tổ chức ngày hội văn hóa theo chủ đề, trưng bày sản phẩm làng nghề, triển lãm ảnh lịch sử địa phương.
• Hoạt động thể thao - rèn luyện sức khỏe: Mở lớp tập thể dục dưỡng sinh, yoga, võ thuật, khiêu vũ… cho mọi lứa tuổi; Tận dụng sân chơi ngoài trời cho các môn thể thao cộng đồng.
• Hoạt động giáo dục - đào tạo kỹ năng: Phối hợp với trường học, trung tâm dạy nghề mở các lớp học ngoại ngữ, tin học, kỹ năng mềm; Hướng dẫn nghề cho thanh niên, phổ biến kiến thức nông nghiệp công nghệ cao cho nông dân.
• Tổ chức các sự kiện và dịch vụ tiện ích: Mở hội chợ giao lưu sản phẩm địa phương, chợ phiên cuối tuần; tổ chức hội thảo, tọa đàm về các vấn đề xã hội như môi trường, y tế, việc làm.
Đẩy mạnh xã hội hóa, hợp tác với các tổ chức, doanh nghiệp
• Thu hút tài trợ và đầu tư: Kêu gọi doanh nghiệp đầu tư vào hoạt động tại nhà văn hóa như tài trợ thiết bị, tổ chức lớp học miễn phí.
• Liên kết với trường học, trung tâm đào tạo: Cho phép sử dụng nhà văn hóa làm địa điểm học tập, ngoại khóa.
• Cho thuê không gian hợp lý: Hỗ trợ tổ chức hội thảo, sự kiện văn hóa, tạo nguồn thu để duy trì hoạt động.
Nâng cao hiệu quả quản lý và vận hành
• Giao quyền tự chủ hợp lý: Để nhà văn hóa chủ động tổ chức hoạt động mà không phụ thuộc hoàn toàn vào ngân sách nhà nước.
• Ứng dụng công nghệ trong quản lý: Xây dựng website, fanpage để thông báo lịch sự kiện, tiếp nhận ý kiến đóng góp của người dân.
• Cơ chế giám sát, đánh giá hiệu quả: Lập báo cáo định kỳ, lấy ý kiến người dân để cải tiến hoạt động.
Kết nối cộng đồng, biến nhà văn hóa thành trung tâm gắn kết
• Khuyến khích người dân chủ động tham gia: Thành lập các hội nhóm tự quản, câu lạc bộ tình nguyện, trao quyền tổ chức hoạt động cho cộng đồng.
• Phát huy vai trò của các đoàn thể: Hội phụ nữ, đoàn thanh niên, hội người cao tuổi có thể tổ chức các chương trình riêng, giúp tăng cường gắn kết.
Bán đấu giá tài sản
• Bán đấu giá các tài sản trên đất và quyển sử dụng đất đối với các tài sản không được sử dụng hoặc sử dụng không hiệu quả để tiết kiệm, chống lãng phí tài sản công.
Một nhà văn hóa được vận hành tốt sau sáp nhập không chỉ là nơi gìn giữ giá trị văn hóa mà còn là nhịp cầu kết nối cộng đồng, thúc đẩy sự phát triển toàn diện của xã hội.
